Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng và những lưu ý cần ghi nhớ

Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng là nhóm thuốc thường có mặt trong phác đồ điều trị trầm cảm từ xưa đến nay. Chúng có tác dụng đến sự sản sinh các chất hóa học của não bộ, từ đó cải thiện các triệu chứng của căn bệnh trầm cảm. Vậy người bệnh dùng như thế nào cho hợp lý? Câu trả lời sẽ được bật mí trong bài viết sau.

Tổng quát về nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Việc sử dụng thuốc trong điều trị trầm cảm phụ thuộc vào mức độ bệnh và tình trạng đáp ứng thuốc của từng bệnh nhân. Thuốc chống trầm cảm 3 vòng đem lại hiệu quả điều trị tốt nhưng lại có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nên thường không phải là sự lựa chọn hàng đầu trong điều trị trầm cảm.

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng là gì?

Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng (còn được gọi thuốc chống trầm cảm tuần hoàn) là một trong những thuốc chống trầm cảm được phát hiện sớm và sử dụng nhiều nhất. Mặc dù chúng rất có hiệu quả trong điều trị trầm cảm nhưng do tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ nên gần đây, nhóm thuốc này thường không là sự lựa chọn đầu tiên trong phác đồ điều trị trầm cảm. Nhưng với một số trường hợp, bệnh nhân lại đáp ứng khá tốt với loại thuốc này khi các phương pháp khác thất bại. 

Cơ chế thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Cơ chế hoạt động của các thuốc chống trầm cảm tuần hoàn là tác động đến các chất dẫn truyền thần kinh, được sử dụng để vận chuyển thông tin giữa các tế bào não. Giống như hầu hết các thuốc chống trầm cảm, thuốc chống trầm cảm 3 vòng hoạt động bằng cách làm thay đổi nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh và truyền tới tế bào não bộ để điều chỉnh tâm trạng, giúp giảm triệu chứng của trầm cảm.

Như chúng ta đã biết, trầm cảm là do sự thiếu hụt noradrenalin, serotonin, dopamin hoặc tiền chất của các catecholamin là phenyletylamin ở hệ thần kinh trung ương. Thuốc chống trầm cảm 3 vòng sẽ làm tăng nồng độ các chất noradrenalin và serotonin ở khe synap, khiến tăng phản ứng với receptor ở màng sau synap nên có tác dụng chống lại trầm cảm. Tuy nhiên, thuốc chống trầm cảm cũng ảnh hưởng đến các chất hóa học khác trong não bộ nên có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn.

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng làm tăng chất dẫn truyền thần kinh serotonin giúp cải thiện chứng trầm cảm

Tên các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Danh sách các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng được FDA (cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) phê chuẩn bao gồm: Amitriptyline, Amoxapine, Desipramine, Doxepin, Imipramine, Nortriptyline, Protriptyline, Trimipramine, Maprotiline.

Đôi khi, những thuốc này cũng được chỉ định để điều trị các bệnh tâm thần kinh khác như rối loạn lo âu, hoảng sợ, căng thẳng thần kinh, đau dây thần kinh…

Trong đó, thuốc chống trầm cảm 3 vòng Amitriptylin là phổ biến nhất, có tác dụng cải thiện tâm trạng và cảm xúc rất tốt, đem lại sự vui vẻ, giảm lo lắng, căng thẳng, giúp bạn có được giấc ngủ ngon, phục hồi năng lượng.

Chỉ định và chống chỉ định của thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được chỉ định cho những người bệnh không đáp ứng với các loại thuốc khác. Thuốc này hiệu quả hơn đối với chứng trầm cảm nội sinh, ít tác dụng với bệnh trầm cảm phản ứng và có thể được lựa chọn để điều trị  với trường hợp trẻ em bị đái dầm ban đêm. 

Những đối tượng không được sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng gồm có:

• Trẻ em dưới 12 tuổi.
• Phụ nữ cho con bú hoặc đang mang thai.
• Người bệnh mẫn cảm với các thành phần có trong thuốc chống trầm cảm.
• Người bệnh bị nhồi máu cơ tim đang trong thời gian phục hồi. 
• Đối tượng đang dùng các thuốc IMAO hoặc đã sử dụng trong vòng 14 ngày gần nhất.

Không sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng cho trẻ dưới 12 tuổi

Với mỗi người, khả năng đáp ứng với thuốc là khác nhau, các tác dụng phụ có thể xảy ra không giống nhau. Bởi vậy, đối với bệnh nhân mắc trầm cảm, việc sử dụng thuốc cần phải có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ. Một số tác dụng phụ sẽ biến mất sau một thời gian nhưng cũng có thể không mất đi, tuỳ vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ thay thế một loại thuốc phù hợp hơn. Các tác dụng phụ sẽ tùy thuộc vào liều dùng, với liều cao hơn thường sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ hơn.

Khi sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ bao gồm: Mờ mắt, táo bón, khô miệng, buồn ngủ, giảm huyết áp khi di chuyển từ ngồi sang đứng, có thể gây choáng váng, bí đái, đổ nhiều mồ hôi…

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp các vấn đề tình dục, chẳng hạn như khó đạt được cương cứng, cực khoái chậm hoặc ham muốn tình dục thấp. Tình trạng mất phương hướng hoặc lú lẫn dễ gặp ở người cao tuổi khi liều lượng quá cao. Tình trạng nhịp tim tăng hoặc không đều, cơn co giật thường xuyên hơn ở những người bị co giật cũng có thể xảy ra.

Nhìn chung có thể thấy:

• Buồn ngủ là tác dụng phụ thường gặp hơn khi điều trị bằng các thuốc Amitriptyline, Doxepin, Trimipramine, Imipramine.
• Tăng cân là tác dụng phụ điển hình khi sử dụng thuốc Doxepin, Imipramine, Amitriptyline.
• Nortriptyline và Desipramine được thống kê là có ít tác dụng phụ hơn so với các thuốc cùng nhóm khác.

Lời khuyên từ chuyên gia khi dùng thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Trước khi sử dụng các thuốc chống trầm cảm 3 vòng, cần chú ý một số vấn đề sau:

- Nếu phụ nữ mang thai bị trầm cảm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro mà thuốc có thể mang lại để quyết định sử dụng hay tìm một phương pháp điều trị khác.

- Không được dừng đột ngột thuốc điều trị trầm cảm ngay cả khi nhận thấy các triệu chứng đã thuyên giảm. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và dừng thuốc từ từ.

- Tương tác thuốc: Khi sử dụng đồng thời các loại thuốc có thể tạo nên những tương tác có hại, làm giảm tác dụng của thuốc hoặc gia tăng thêm tác dụng phụ. Do đó, trước khi sử dụng thuốc điều trị trầm cảm, bạn nên liệt kê hết các thuốc và thực phẩm chức năng khác đang dùng để tránh rủi ro khi điều trị.

- Hội chứng serotonin: Trường hợp này rất hiếm khi xảy ra, nhưng không phải là không có. Khi kết hợp hai loại thuốc chống trầm cảm kích thích tăng serotonin có thể sẽ gây ra tình trạng lượng serotonin tích tụ trong cơ thể bạn lớn quá mức cần thiết. Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng serotonin bao gồm lo âu, kích động, đổ mồ hôi, lú lẫn, run, bồn chồn, thiếu phối hợp và nhịp tim nhanh. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng ở trên, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

- Sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ tự sát.

Hầu hết thuốc chống trầm cảm nói chung là an toàn, nhưng FDA yêu cầu cần theo dõi và ghi lại mọi biểu hiện bất thường của những người điều trị trầm cảm bằng thuốc. Trong một số trường hợp đối tượng dùng thuốc là trẻ em, thanh thiếu niên hay những người dưới 25 tuổi có thể xuất hiện nhiều suy nghĩ tự tử, xúc động, không kiểm soát được hành vi. Vấn đề này đặc biệt cần chú ý trong vài tuần đầu sau khi bắt đầu hoặc khi thay đổi liều. 

Sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ tự sát

Sử dụng thảo dược tự nhiên trong hỗ trợ cải thiện trầm cảm

Bên cạnh việc điều trị trầm cảm bằng thuốc, bạn cần kết hợp thêm các biện pháp khác để tăng cường hiệu quả điều trị. Đặc biệt, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm thảo dược tự nhiên trong quá trình điều trị trầm cảm. Hợp hoan bì là một dược liệu đã được nghiên cứu có tác dụng cải thiện bệnh trầm cảm hiệu quả tại trường Đại học ở tỉnh Chiết Giang phối hợp với thành phố Thiệu Hưng và Quỹ Nghiên cứu Khoa học của Đại học Thiệu Hưng, Phòng Khoa học & Công nghệ Thành phố Thiệu Hưng, Trung Quốc thực hiện. Nghiên cứu đã chứng minh, thảo dược này đem lại tác dụng tăng cường sức khỏe thần kinh, giảm trầm cảm nhờ cơ chế kích thích não bộ tăng tiết serotonin.

Tại Việt Nam, các chuyên gia đã nghiên cứu và cho ra đời công thức thảo dược có chứa hợp hoan bì là thành phần chính, kết hợp với những dược liệu quý khác như: Uất kim, viễn chí, toan táo nhân, ngũ vị tử, hồng táo, vitamin PP, soy lecithin tạo nên giải pháp tối ưu dành cho người trầm cảm. Sản phẩm này giúp tăng cường tác dụng giảm căng thẳng, tăng cường khả năng tập trung, giảm cảm giác lo lắng, buồn bã, tim đập nhanh, cải thiện trầm cảm…

Hợp hoan bì giúp tăng cường sức khỏe thần kinh, giảm trầm cảm hiệu quả

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng tuy không phải là sự lựa chọn hàng đầu để điều trị trầm cảm hiện nay nhưng đây là nhóm thuốc đóng vai trò quan trọng và đem lại hiệu quả tốt trong một số trường hợp. Bên cạnh sử dụng thuốc điều trị, bạn cần áp dụng thêm chế độ ăn hợp lý, thay đổi lối sống khoa học và bổ sung sản phẩm thảo dược có thành phần chính là hợp hoan bì để cải thiện bệnh nhanh chóng hơn, giúp bạn sớm trở lại cuộc sống bình thường. 

Nếu bạn còn thắc mắc về việc sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng hay thông tin về sản phẩm thảo dược hỗ trợ, vui lòng để lại số điện thoại hoặc comment bên dưới để được tư vấn tận tình và chi tiết nhất!

Tài liệu tham khảo:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/in-depth/antidepressants/art-20046983

https://www.healthline.com/health/depression/tricyclic-antidepressants-tcas

https://www.rxlist.com/tricyclic_antidepressants_tcas/drug-class.htm