Táo nhân có tác dụng dưỡng tâm an thần, liễm hãn, chủ trị các chứng huyết hư tâm phiền, mất ngủ, hồi hộp, ra mồ hôi (tự hãn và đạo hãn). Ngoài ra, táo nhân còn có tác dụng tốt cho bệnh nhân suy nhược thần kinh. Vậy làm sao để phát huy được tối đa tác dụng này của táo nhân?
Tìm hiểu về tác dụng của vị thuốc táo nhân cho người suy nhược thần kinh
Cây táo chua (táo ta) tên thực vật là Ziziphus Jujuba var spinosa thuộc họ táo ta (Rhamnaceae). Táo nhân là nhân phơi hay sấy khô của quả táo chua dùng làm thuốc. Theo đông y, táo nhân có đặc điểm:
Tính vị – quy kinh: Vị ngọt, tính bình. Quy vào ba kinh tâm, can và đởm.
Tác dụng: Bổ can đởm, dưỡng tâm an thần, làm thuốc mạnh dạ dày, tư dưỡng.
Chủ trị: Hư phiền không ngủ, hồi hộp hay quên, tân dịch ít, cơ thể yếu, nhiều mồ hôi.
Thành phần: Betulin, betulic acid, jujuboside, jujubogenin, ebelin lactone, một số saponin khác, vitamin C và nhiều loại vitamin khác. Trong lá táo có rutin và quexetin.
Trích đoạn Y văn cổ:
Sách Bản kinh: "Táo nhân có tác dụng chủ tâm phúc hàn nhiệt, tà kết khí tụ, chân tay đau nhức thấp tý, uống lâu ngũ tạng được yên, người khỏe, kéo dài tuổi thọ".
Sách Danh y biệt lục: "Táo nhân có tác dụng chủ cửu tả (tiêu chảy lâu ngày), phiền khát ra mồ hôi trộm (hư hãn), bổ trung, ích can khí, kiện gân cốt, trợ âm khí".
Sách Bản thảo đồ kinh: "Trường hợp ngủ nhiều dùng táo nhân sống, mất ngủ dùng táo nhân sao".
Sách Bản thảo cương mục: "Táo nhân vị chua tính thu, chủ bệnh can, hàn nhiệt kết khí tê nhức, cửu tả, chứng đầy đau dưới rốn, nhân của táo ngọt mà nhuận, dùng chín trị được chứng đởm hư không ngủ được, phiền khát mồ hôi trộm".
Theo kết quả nghiên cứu của y học hiện đại
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh táo nhân sống và sao đều có tác dụng an thần gây ngủ, thành phần có tác dụng là saponin táo nhân.
Đây là thành phần có tác dụng giảm đau và hạ nhiệt. Có tác dụng đối kháng với chứng cuồng do morphin.
Thành phần hòa tan trong nước của táo nhân có tác dụng gây tăng co bóp tử cung, phụ nữ có thai cần thận trọng lúc dùng.
Táo nhân làm thuốc cũng có tác dụng hạ áp và chống loạn nhịp tim.
Trên thực nghiệm, táo nhân phối hợp dùng với ngũ vị tử có tác dụng chống choáng do bỏng và giảm phù nề vùng bỏng.
Ứng dụng lâm sàng:
1. Trị chứng suy nhược thần kinh: Váng đầu, hoa mắt, mất ngủ, ra nhiều mồ hôi, bứt rứt hồi hộp, thuốc có tác dụng dưỡng tâm, an thần dùng:
Toan táo nhân thang: Sao táo nhân 15 - 20g, bạch linh, tri mẫu đều 12g, xuyên khung, cam thảo đều 6 - 8g, sắc uống.
Sao táo nhân 16g, xương bồ, chích viễn chí đều 8g, đảng sâm, phục linh đều 12g, cam thảo 4g, sắc nước uống. Bài thuốc trị chứng hay quên, mộng nhiều, ăn ít, mệt mỏi.
2. Trị chứng âm hư ra mồ hôi trộm:
Sao táo nhân 20g, đảng sâm, phục linh đều 12g tán bột, sắc uống.
Sao táo nhân, can địa hoàng đều 20g, gạo tấm 40g, sắc uống trị bệnh mất ngủ, sốt đêm, ra mồ hôi trộm.
Có thể thấy được, táo nhân có tác dụng trên cả triệu chứng và nguyên nhân gây suy nhược thần kinh thông qua tác dụng: Dưỡng tâm, an thần, trị mất ngủ, hồi hộp, lo lắng, tim đập nhanh, người mệt mỏi hư hao. Đó quả là một thảo dược với tác dụng toàn diện cho người suy nhược thần kinh.